Prze­strzeń pod­bar­kowa to oko­lica wiel­ko­ści 1–1,5 cm, bie­gnąca od wyrostka bar­ko­wego, przez wię­za­dło kruczo-barkowe, wyro­stek kru­czy łopatki do stawu barkowo-obojczykowego. Od dołu prze­strzeń tą ogra­ni­cza głowa kości ramien­nej z czę­ścią guzka więk­szego. Znaj­duje się tam kaletka pod­bar­kowa, mię­śnie stożka rota­to­rów oraz ścię­gno głowy dłu­giej mię­śnia dwu­gło­wego ramie­nia. Pod­czas unie­sie­nia koń­czyny gór­nej docho­dzi do fizjo­lo­gicz­nego zmniej­sze­nia jej wiel­ko­ści do 5mm.

Jako jedną z przy­czyn cie­śni podaje się kształt wyrostka bar­ko­wego (kształt haczy­ko­waty wydaje się mieć naj­więk­szy wpływ na zmniej­sze­nie prze­strzeni). Zmniej­sze­nie prze­strzeni może też wyni­kać ze zmian zwy­rod­nie­nio­wych stawu barkowo-obojczykowego lub wię­za­dła kruczo-barkowego czy dys­funk­cji mię­śni stożka rota­to­rów. Praca tej grupy odpo­wiada za pra­wi­dłowe usta­wie­nie głowy kości ramien­nej. Dłu­go­trwałe napię­cie i prze­cią­że­nie mię­śni dopro­wa­dza do usta­wie­nia głowy kości do góry, co zmniej­sza prze­strzeń podbarkową.

    Pra­wi­dłowy rytm łopatkowo-ramienny, czyli wła­ściwe prze­su­wa­nie się łopatki po żebrach pod­czas ruchów ramie­nia, rów­nież warun­kuje odpo­wied­nią wiel­kość prze­strzeni pod­bar­ko­wej. Nie­pra­wi­dło­wo­ści w usta­wie­niu oraz zabu­rze­nia toru ruchu łopatki mogą wyni­kać z pato­lo­gii w usta­wie­niu innych ele­men­tów narządu ruchu, jak np. znie­sie­nie lor­dozy szyj­nej i nad­mierne wysu­nię­cie do przodu głowy.

Cha­rak­te­ry­styczne objawy to bóle barku bez wcze­śniej­szych przy­czyn ura­zo­wych, które nasi­lają się przy pod­no­sze­niu ręki nad głowę, w nocy lub przy uło­że­niu na cho­rym boku.

Ból może pro­mie­nio­wać wzdłuż ręki lub do karku i łopatki.

Typowy jest tzw. łuk bole­sny, który polega na poja­wia­niu się dole­gli­wo­ści pomię­dzy 70° a 120° odwie­dze­nia koń­czyny. Przy­czyną dole­gli­wo­ści są zmiany kaletki pod­bar­ko­wej, wtórna nad­bu­dowa kostna koń­ców stawu barkowo-obojczykowego lub uszko­dze­nia zwy­rod­nie­niowe ścię­gien stożka rotatorów.

Wyróż­niamy 3 sta­dia prze­biegu choroby:

I — ostry sta­nem zapalny kaletki, sto­żek rota­to­rów bez zmian, doty­czy głów­nie mło­dych ludzi.

Stan jest odwra­calny, sku­teczne lecze­nie zachowawcze.

II — kaletka ulega zwłók­nie­niu, sto­żek rota­to­rów bez zmian lub ścię­gna czę­ściowo uszko­dzone. Naj­czę­ściej doty­czy ludzi w śred­nim wieku, w sta­nach prze­wle­kłych wymaga lecze­nia operacyjnego.

III — nasi­le­nie zmian wystę­pu­ją­cych w sta­dium II. Powstają zmiany zwyrodnieniowo-wytwórcze w sta­wie barkowo-obojczykowym. Docho­dzi do uszko­dze­nia ścię­gien stożka rota­to­rów. Lecze­niem chi­rur­giczne. Naj­więk­szą grupą są pacjenci w wieku powy­żej 40 lat.

A.W.