Mno­gość zmian w sta­wie kola­no­wym musi być popraw­nie zdia­gno­zo­wana, a i kolej­ność poszcze­gól­nych eta­pów lecze­nia chi­rur­gicz­nego nie będzie dla pacjenta bez zna­cze­nia. Dia­gno­zu­jąc należy wziąć pod uwagę nie tylko budowę ana­to­miczną stawu i oś koń­czyny dol­nej, ale także wszel­kie ogra­ni­cze­nia ruchowe, pod­wich­nię­cia i nie­wy­dol­no­ści więzadeł.

Ter­miny: „pri­mary, double i tri­ple varus knees” zostały utwo­rzone w celu kla­sy­fi­ka­cji szpo­ta­wo­ści koń­czyny z jed­no­cze­sną nie­sta­bil­no­ścią stawu kolanowego.

„Pri­mary varus knee” można okre­ślić jako szpo­ta­wość pier­wotną, ponie­waż ter­min ten obej­muje wystę­po­wa­nie fizjo­lo­gicz­nej szpo­ta­wo­ści koń­czyny dol­nej. Może ona postę­po­wać na sku­tek zmian zwy­rod­nie­nio­wych przy­środ­ko­wego prze­działu stawu kola­no­wego i zawę­ża­nia się szpary sta­wo­wej w tym prze­dziale. Prze­su­nię­cie osi obcią­ża­nia na prze­dział przy­środ­kowy o 3 stop­nie dwu­krot­nie zwięk­sza obcią­że­nie w tej czę­ści stawu (1,2).

 „Double varus knee” defi­niu­jemy jako oś szpo­tawą koń­czyny dol­nej z jed­no­cze­sną nie­sta­bil­no­ścią boczną stawu kola­no­wego. Gdy oś obcią­ża­nia jest znacz­nie prze­su­nięta na prze­dział przy­środ­kowy, zwięk­sza się napię­cie tka­nek mięk­kich w prze­dziale bocz­nym (włą­cza­jąc w to pasmo biodrowo-piszczelowe i struk­tury wię­za­dłowe). Powo­duje to rów­no­cze­sną sepa­ra­cję powierzchni sta­wo­wych stawu w tym prze­dziale a także nie­sta­bil­ność stawu. Mie­sień czwo­ro­głowy uda, mię­sień dwu­głowy uda, mię­śnie łydki i pasmo bio­drowo pisz­cze­lowe pra­cują dyna­micz­nie by zba­lan­so­wać moment odwie­dze­nia w cza­sie chodu w celu reduk­cji nie­sta­bil­no­ści bocz­nej. Czę­sto jed­nak nie­sta­bil­ność się pogłę­bia, co powo­duje nisz­cze­nie chrząstki oraz zwięk­sze­nie dole­gli­wo­ści w obu prze­dzia­łach stawu kolanowego.

„Tri­ple varus knee” to ina­czej staw kola­nowy szpo­tawy z jed­no­cze­sną tylno-boczną nie­sta­bil­no­ścią, oraz towa­rzy­szą­cym temu tyło-wygięciem (genu recu­rva­tum). Wynika to z fizjo­lo­gicz­nej szpo­ta­wo­ści, pogłę­bio­nej zmia­nami zwy­rod­nie­nio­wymi w przy­środ­ko­wym prze­dziale stawu kola­no­wego, zawę­że­niem się szpary sta­wo­wej i jed­no­cze­snej nie­sta­bil­no­ści wię­za­dła krzy­żo­wego przed­niego, a także struk­tur prze­działu tylno bocz­nego. Docho­dzi tu także do znacz­nego prze­pro­stu w sta­wie kola­no­wym i zwięk­szo­nej rota­cji zewnętrz­nej kości piszczelowej.

E.K.

Jeżeli masz jakieś pyta­nia doty­czące tego tematu pro­simy o kon­takt :   kontakt@fizjoinformator.pl

LITE­RA­TURA:

1.         Eckhoff D.G., Bach J.M., Spit­zer V.M.,:Threedimensional Mecha­nics, kine­ma­tics,
and mor­fo­logy ofthe knee viewd in vir­tual reality. J Bone Joint Surg AM 87:71–80, 2005

2.         Guet­tier J.H., Glis­son R.,Stubbs A.J., et al,:The triad of varus mala­li­gn­ment, meni­scec­tomy, and chon­dral damage: a bio­me­cha­ni­cal expla­na­tion for joint dege­ne­ra­tion based on pres­sure and force distri­bu­tion within the medial knee com­part­ment. In: Meeting
of the Ame­ri­can Ortho­pe­dic Society of Sports Medi­cine. Edi­ted, Orlando, FL, 2002