Staw bio­drowy jest jed­nym z naj­więk­szych sta­wów orga­ni­zmu. Jego rolą jest prze­no­sze­nie cię­żaru ciała z tuło­wia na koń­czyny dolne, umoż­li­wia­nie ich rucho­mo­ści i zacho­wa­nie równowagi.

Jest to staw kuli­sty, pozwa­la­jący wyko­ny­wać ruchy wokół wielu osi i płasz­czyzn. Two­rzy go głowa kości udo­wej i panewka w tale­rzu kości bio­dro­wej. Obie powierzch­nie sta­wowe pokryte są chrząstką.

Przez jamę sta­wową prze­cho­dzi wię­za­dło głowy kości udo­wej a ota­cza ją masywna torebka sta­wowa, która dzięki swej gru­bo­ści przej­muje nie­które funk­cje więzadeł.

Głowa kości udo­wej poru­sza się w panewce stawu bio­dro­wego zło­żo­nej z powierzchni księ­ży­co­wa­tej i wypeł­nio­nego tkanką tłusz­czową dołu panewki. Panewka dodat­kowo pogłę­biona jest chrzęst­nym obrąb­kiem, któ­rego brzegi połą­czone są wię­za­dłem poprzecz­nym panewki prze­rzu­co­nym nad wcię­ciem panewki. Obrą­bek sta­wowy jest struk­turą włóknisto-chrzęstną, która sta­nowi prze­dłu­że­nie panewki stawu bio­dro­wego. Jego zada­niem jest ochrona głowy kości udo­wej przed ude­rze­niami o kostny brzeg panewki oraz zabez­pie­cze­nie peł­nego ruchu w stawie.

Kość bio­drowa zbu­do­wana jest z tale­rza i trzonu, oddzie­lo­nych na powierzchni wewnętrz­nej przez kresę łuko­watą. Talerz kości bio­dro­wej posiada powierzch­nię poślad­kową i krzyżowo-biodrową. Nato­miast trzon posiada powierzch­nię wewnętrzną i zewnętrzną.

Na powierzchni poślad­ko­wej umiej­sco­wione są 3 kresy poślad­kowe: przed­nia, tylna i dolna, które sta­no­wią ogra­ni­cze­nie miej­sca przy­czepu 3 mię­śni poślad­ko­wych: wiel­kiego, śred­niego i małego. Ponadto talerz bio­drowy ogra­ni­czony jest przez grze­bień bio­drowy, który roz­po­czyna się kol­cem bio­dro­wym przed­nim gór­nym, a zakoń­czy jest kol­cem bio­dro­wym tyl­nym gór­nym. Na brzegu przed­nim tale­rza wyróż­niamy kolec bio­drowy przedni górny i kolec bio­drowy przedni dolny. Na brzegu tyl­nym znaj­duje się kolec bio­drowy tylny górny i kolec bio­drowy tylny dolny oraz wcię­cie kulszowe.

Krę­tarz więk­szy to masywna wynio­słość kostna na końcu bliż­szym kości udo­wej. Po stro­nie zewnętrz­nej oraz przed­niej znaj­dują się przy­czepy mię­śni, nato­miast przed­nia strona służy do przy­czepu mię­śnia poślad­ko­wego małego oraz mię­śnia obszer­nego bocz­nego. Do strony bocz­nej krę­ta­rza  przy­cze­pia się mię­sień poślad­kowy średni, a na gór­nym brzegu mię­sień gruszkowaty.

A.W.