- Krew jest najważniejszym składnikiem każdego żywego organizmu i stanowi około 7% masy ciała.
- Noworodek ma w swoim ciele około 1 filiżanki krwi.
- Krew to mieszanka osocza, krwinek i płytek krwi. Zabarwienie czerwone nadają jej czerwone krwinki, dzięki barwnikowi – hemoglobinie.
- Około 55% naszej krwi składa się z osocza.
- Osocze jest bazą nośną dla elementów morfotycznych. Zawiera składniki organiczne i nieorganiczne. Składniki nieorganiczne to: jony sodowe, potasowe, chlorkowe i węglanowe. Składniki organiczne to: białka, składniki pozabiałkowe azotowe i bezazotowe oraz lipidy osocza.
- Elementy morfotyczne krwi stanowią około 45% jej objętości. Składają się na nie: erytrocyty (krwinki czerwone), leukocyty (krwinki białe) i trombocyty (płytki krwi).
- Erytrocyty powstają w czerwonym szpiku kostnym. Po 120 dniach ulegają rozpadowi w śledzionie. Ich zadaniem jest transport tlenu, dwutlenku węgla, adrenaliny i witaminy C. U zdrowego człowieka znajduje się 4–5 mln erytrocytów w 1 mm3 krwi.
- Niedojrzała postać krwinki czerwonej to retikulocyt. Ilość retikulocytów we krwi obrazuje szybkość produkcji przez szpik kostny.
- Leukocyty znajdują się w krwi, limfie i tkance łącznej. Powstają w szpiku kostnym i układzie limfoidalnym (grasica, śledziona, węzły i grudki chłonne). W krwi zdrowego człowieka jest ich 4–10 tys./mm3. Dzielimy je na: granulocyty, limfocyty i monocyty.
- Limfocyty zapamiętują swoich wrogów. Potrafią ich rozpoznać i odeprzeć atak nawet po kilkudziesięciu latach od przebytej pierwszy raz choroby.
- Granulocyty dzielą się na neutrofile, eozynofile i bazofile. Neutrofile (granulocyty obojętnochłonne) stanowią około 60% leukocytów. Bronią organizm przed infekcjami i fagocytują drobnoustroje chorobotwórcze. Eozynofile (granulocyty kwasochłonne) stanowią 2–5% leukocytów. Ich ilość wzrasta po zarażeniu pasożytami i przy alergi. Bazofile (granulocyty zasadochłonne) produkują heparynę, substancję zapobiegającą krzepnięciu krwi.
- Monocyty są czynnymi fagocytami, podobnie jak granulocyty obojętnochłonne.
- Agranulocyty dzielą się na limfocyty i monocyty. Limfocyty mają kilka typów: T –odpowiedzialne za odporność typu komórkowego, B –produkujące przeciwciała, czyli immunoglobuliny. Monocyty fagocytują bakterie i obumarłe komórki tkanek.
- Trombocyty (płytki krwi) odpowiadają za krzepnięcie krwi. Są fragmentami cytoplazmy komórek szpiku, czyli megakariocytów. Żyją do 10 dni, po czym są rozkładane w śledzionie. W krwi człowieka występują w ilości 200–300 tys./mm3.
- W krwi jest zapisana większość informacji o organiźmie. Już 0,05 ml krwi zawiera kompletny genom, czyli 3 mld par nukleotydów.
- Najczęściej występującą w Polsce grupą krwi jest ARh+, a najrzadziej ABRh-.
- Podział na grupy krwi zawdzięczamy polskiemu immunologowi Ludwikowi Hirszfeldowi. Odkrył on prawa dziedziczenia, wprowadził jej oznaczenia (O, A, B, AB), wyróżnił czynnik RH i wskazał przyczyny konfliktu serologicznego.
- Grupa AB– jest najrzadszą spośród grup układu AB0, a Rh– jest zawsze mniej liczne niż Rh+. W zachodniej Europie jedynie 1% populacji ma krew AB-. Na dalekim wschodzie Rh– występuje bardzo rzadko, dlatego w Japonii jedynie 0,05% ludzi ma krew grupy AB-.
- Krew grupy 0 jest znana jako ‘’uniwersalny dawca”, gdyż można w razie konieczności przetoczyć każdemu, dzięki temu że nie posiada przeciwciał ani anty-A, ani anty-B.
- Osoby z grupą krwi O rzadziej doznają zawału serca i udaru mózgu niż te z grupą AB.
- Szwedzkim naukowcom udało się niedawno uzyskać syntetyczną krew z komórek macierzystych.
- Prawdopodobnie 20000 lat temu wszyscy ludzie posiadali tę samą grupę krwi – 0. Dopiero kiedy człowiek przeszedł z trybu koczowniczego w tryb osiadły, powstał nowy typ krwi – A. Grupa AB powstała około 1000 lat temu.
- Niektórzy badacze uważają, że istnieje ścisły związek między grupą krwi a charakterem człowieka: grupa O – przywódca, grupa A – rolnik, grupa B – myśliwy, grupa AB– humanista.
- Hematopsychologia to cała nauka badająca zależności między osobowością a grupą krwi jej właściciela. Prawdopodobnie już parę tysięcy lat temu w rodzinach cesarzy i dostojników w Chinach wykonywano tzw. małżeński test zgodności. Polegał on na zmieszaniu krwi kobiety i mężczyzny — jeśli krew szybko gęstniała i warzyła się, oznaczało to niezgodność i o małżeństwie nie mogło być mowy.
- Ostatnio popularna stała się dieta zgodna z grupą krwi dr James i Peter D’Adamo, którzy uwazają, że osoby o różnych grupach krwi w różny sposób trawią poszczególne pokarmy. Dlatego podzieli je na produkty wskazane dla danych grup krwi, neutralne oraz zakazane.
- Badacze z Yale University i z Albert Einstein College of Medicine w Nowym Jorku przeprowadzili szereg eksperymentów, że kobiety z grupą krwi 0 mają mniej zdrowych jajeczek i szybciej stają się bezpłodne.
- U osób cierpiących na ataki lęku i paniki notuje się zwiększona krzepliwość krwi, co potwierdza powiedzenie, że ‘’ krew tężeje w żyłach ze strachu’’.
- Krew ośmiornic i kałamarnic jest niebieska. Zamiast czerwonej hemoglobiny rolę przenośnika tlenu pełni u nich hemocyjanina zawierająca miedź (stąd niebieski kolor). W niskiej temperaturze i przy małym stężeniu tlenu w wodzie transport oparty o hemocyjaninę jest bardziej wydajny.
- Krew może oddawać każda zdrowa osoba, od 18 roku życia do 60 roku kobieta, a 65 – mężczyzna, co 56 dni lub co 2 miesiące.
- Po oddaniu krwi, jej ubytek jest uzupełniany w ciągu 4 tygodni. Ubytek żelaza jest uzupełniany do 8 tygodni.
A.W.
Jeżeli masz jakieś pytania dotyczące tego tematu prosimy o kontakt : kontakt@fizjoinformator.pl